Een grens die steeds meer vervaagt

Stap in de stad Groningen in en rijd richting oosten, over zoveel mogelijk binnenweggetjes. Naarmate je dichter bij de grens komt, zie je niet alleen nieuwbouw, maar ook nog oude huizen: rode baksteen, dat nog wel, maar ook dikke muren en vooral veel vitrages. Het beeld van Oost-Groningen van vroeger.

Als het niet met borden aangegeven zou zijn, merk je aan de huizenbouw ook niet dat je de grens overgestoken bent. Ook hier nieuwbouw, afgewisseld met de vroegere traditionele bouw. En als je ook nog constateert dat onderweg het Gronings ongemerkt overgaat in het Plat-
Duits, realiseer je je dat de grens geen culturen, geen volkeren van elkaar scheidt, kunstmatig is, gecreëerd in het verleden, om wat voor
reden ook.

Tot 1940, toen de grens opeens een bittere scheiding bleek en families, vrienden en bekenden uit elkaar haalde, zoals we in de vorige eeuw maar al te vaak in Europa hebben gezien. Na 1945 was het de vraag wanneer en hoe de draad weer op te pakken, nadat de ergste wonden geheeld waren, de littekens nog zichtbaar. Daar was aan het eind van de jaren zeventig niet alleen idealisme maar ook moed voor nodig.
Die was aan weerskanten van de grens aanwezig en meer en meer kwam er oog voor hetgeen ons bond in plaats van ons van elkaar scheidde.

Een kwart eeuw later zijn de Europese binnengrenzen weggevallen, is het Schengenakkoord gesloten en is er echt alleen nog maar sprake van een grens op papier. Betekent het dat daarmee de Eems Dollard Regio (EDR) overbodig is geworden? lk dacht het niet. Juist door het wegvallen van die grenzen moeten we binnen de EU als gebied met een gemeenschappelijke culturele identiteit onze samenwerking
verdiepen, ook al zie je steeds minder van die traditionele huizen aan weerskanten van de grens.

Hans Alders, commissaris van de Koningin in Groningen