DE NIEUWE- OF LANGAKKERSCHANS

Geschiedenis van een vesting, grensdorp en zeehaven, aan en van de Dollard.

Toen de auteur een begin had gemaakt met het verzamelen van gegevens stond hem aanvankelijk een dorpsgeschiedenis voor ogen.

Op zijn speurtochten in de Universiteitsbibliotheek, in het Rijks- en Gemeentearchief te Groningen en in het Algemeen Rijksarchief te ‘s-Gravenhage vond hij echter zoveel belangwekkend materiaal dat hij besloot om iets te schrijven wat het nu is: een geschiedenisboek over Groningen, waarin ditmaal niet de Stad, maar de vesting Nieuweschans in het middelpunt staat.

De vaak zeer bewogen historie waarop Nieuweschans kan bogen is geschreven zowel als onderdeel van en in samenhang met de geschiedenis van Stad en Lande, als die van de Dollard. De grote invloed, macht en uitzonderlijke positie van de stad Groningen als „Stad-Staat” springen veelvuldig op soms verrassende wijze in het oog.

Drie, in dit boek beschreven, dramatische en turbulente perioden van historisch gebeuren zijn:

1665-1674 Uitmondende in de „rede-, rade- en reddeloosheid-periode” van onze vaderlandse geschiedenis leert ons dit boek, dat van Groningen de victorie begon en dat de bisschop van Munster eerst een jaar later bij Nieuweschans definitief werd verslagen.

1795-1814 De Franse tijd waarover, naast het historisch gebeuren, een veelheid aan informatie van zeer uiteenlopende aard in en om het vestingleven wordt verschaft.

1940-1945 Het korte verhaal van deze oorlogsjaren vindt een bijzondere climax in de, bijna van uur tot uur beschreven, laatste tien bange en spannende dagen en nachten in Nieuweschans en omgeving.

Daartussen maakt de lezer kennis met het leven door alle jaren heen in àl zijn geledingen, van militairen en burgers binnen de vestingwallen en -poorten, met het vestingwezen in samenhang met andere, aan de oostgrens gelegen, schansen; met het bijzondere karakter van Nieuweschans als zeehaven en als grensdorp, waardoor het een doorgangshuis was voor onder meer joden, zeelieden, hannekemaaiers en kiepkerels.

De historie van de Nieuwe Schans zet zich in dit boek voort tot en met het begin van 1975 en de schrijver besluit met een blik op de toekomst.