De smalle of de brede Streep in Nieuwolda?
Straten met de naam ‘De Streep’ komen weinig voor. Er zijn er slechts drie in Nederland: in Assendelft, Eindhoven én Nieuwolda. Niet alleen de naam komt overeen, ze lopen ook alledrie dood. Is de Nieuwolder Streep verder wel een ‘gewone’ straat: een geplaveide weg, voornamelijk tussen twee rijen huizen in stad of dorp? Maar ’ns kijken.
Links of rechts?
Wie in de dorpskern bij de Hamrikkerklap (brug) naar het zuiden afbuigt, passeert het bord De Streep en heeft dan voor seniorencomplex De Horst (1993) de keuze: de weg links of het pad rechts?
De weg? Dan kom je langs de toegang van De Horst (nrs. 1 en 2), de achterzijde van een rij woningen en aan het eind bij een rond pleintje met toegang naar Museumgemaal De Hoogte (nr. 19). Tegenover de huizenrij ligt de Nieuwolder Dierenborg, op een terrein dat altijd groenland is gebleven. Dit in tegenstelling tot vele landerijen rond Nieuwolda; de veepest van midden 18e eeuw zette veel boeren ertoe aan grasland om te ploegen en over te gaan tot akkerbouw.
De huizen die we aan de achterkant passeerden… staan die eigenlijk wel aan De Streep? We zien achtertuinen, garages en schuren, sommige van een huisnummer voorzien.
Het pad tussen de huisnummers 9 en 11 volgend, staan we al snel voor het Termunterzijldiep en alsnog op het pad dat we rechts hebben laten liggen. Dáár vind je de voorgevels, huisnummers en brievenbussen op een lange, smalle strook grond langs het ‘Zieldaip’ tot aan het Museumgemaal. Als stoomgemaal in 1892 gebouwd om het overtollige water van Kattendiep en Nieuwediep uit te slaan in het Zijldiep. Dit pad moet wel de échte Streep van vroeger zijn. Het woordenboek geeft immers als betekenis: lange, smalle lijn of strook (terrein van zekere breedte langs een grens).
Een doalders plekje
Ja, dat is het. Het was al vroeg een geschikte plaats om je te vestigen: wat hoger gelegen grond, op de ruimte en kort aan de kruising van land- en waterweg. Kaartenmaker Th. Beckeringh tekende in 1756 op deze plek geen behuizing; Meijer zette in 1832 een rijtje woningen op de kaart. Vanwege de ligging en vorm van deze strook grond werd het mogelijk in de volksmond al de Strep of Streep genoemd.
In 1851 werd de gemeente officieel verplicht alle straten te voorzien van een naam. De huizen aan het Zijldiep kwamen zo officieel aan de ‘De Streep’ te staan. Later wordt de naam ook gebruikt voor de weg aan de achterzijde, die dan in de jaren negentig van de vorige eeuw op de kaart verschijnt.
Landkaarten van De Streep door de eeuwen heen; van 1756 tot 2021:
Een doalders plekje, maar…
In 1913 richten de inmiddels 17 bewoners van ‘De Streep’ zich “eerbiedig tot de achtbare Heeren (Burgemeester en Wethouders) met het beleefd verzoek nu de winter weeder in aantocht is en daar meede de donkere avonden wel te willen bewerken dat een behoorlijke straatverlichting op de Streep worde gebracht. Het is beslist gevaarlijk zoo als de streep voor heen word verlicht het pad daar op te passeeren. Dat het pad bovendien hobbelig en hellend is naar het waterkant, verhoogt dit het gevaar. Redenen waarom wij uwe achtbare Heeren beleefd doch dringend verzoeken hier in wel verbeteringen te willen aanbrengen.”
Gewoonlijk neemt de gemeente onderhoud en de kosten van de lantaarnopsteker voor haar rekening op voorwaarde dat bewoners zelf een paal met complete lantaarn plaatsen.
Burgemeester en Wethouders menen “dat er in dit geval motieven zijn, niet aan dat beginsel vast te houden, aangezien de finantieele toestand van adressanten het zoo niet onmogelijk, dan wel bezwarend maakt aan de gestelde voorwaarde te voldoen, terwijl de situatie het daar ter plaatse, waar het betrekkelijk smalle voetpad over zijne geheele lengte onmiddellijk loopt langs het Termunterzijldiep, noodzakelijk maakt bij donkere avonden verlichting aan te brengen.”
De Streep krijgt drie paitereulielanteerns.
Een ommetje
Het langgerekte lintdorp Nieuwolda biedt meerdere mogelijkheden voor het maken van een ommetje. De Streep is een uitstekend startpunt voor één daarvan; hij loopt namelijk niet voor alle verkeer dood. Een fiets-/wandelpad met bruggen over Kattendiep, Nieuwediep en Zijldiep voeren langs Dierenborg, Museumgemaal, boorden van het Zijldiep en door het Nieuwolder bos. Tijdens de koolzaadbloei kunt u extra genieten van het ‘Golden Hammerk’. Wie weet staat dan ook het Museumgemaal voor u open.
Eerder gepubliceerd in De Oldambtster van juni 2021.
Winschoten – Engelstilstraat
